Foshnjat krijojnë kujtime – kështu që pse nuk mund të kujtojmë vitet tona më të hershme?

Skanimet MRI tregojnë se truri i foshnjave dhe të vegjëlve mund të kodojë kujtimet, edhe nëse nuk i mbajmë mend si të rritur.

Foshnjat deri në një vjeç mund të krijojnë kujtime, sipas rezultateve të një studimi të skanimit të trurit të publikuar sot në Science1. Gjetjet sugjerojnë se amnezia infantile – paaftësia për të kujtuar vitet e para të jetës – ndoshta shkaktohet nga vështirësitë në rikujtimin e kujtimeve, në vend që t’i krijojë ato.

“Një mundësi vërtet interesante është që kujtimet janë ende aty në moshën madhore. Thjesht nuk jemi në gjendje t’i qasemi atyre,” thotë bashkautori i studimit Tristan Yates, një neuroshkencëtar në Universitetin e Kolumbisë në New York City.

Misteri i kujtesës
Sado që të munden, të rriturit nuk mund të mbajnë mend ngjarje nga muajt apo vitet e tyre të hershme. Por nëse kjo është për shkak se hipokampusi i një foshnjeje, një rajon kyç i trurit në ruajtjen e kujtimeve të tilla, nuk është zhvilluar mjaftueshëm ose sepse të rriturit nuk mund t’i kujtojnë këto kujtime ka qenë prej kohësh një pyetje e hapur.

Për të hedhur dritë mbi këtë çështje, Yates dhe kolegët e saj përdorën imazhe rezonancë magnetike funksionale (MRI) për të skanuar trurin e 26 fëmijëve të vegjël, të moshës 4 muaj deri në 2 vjeç, të cilët kryenin një detyrë që përfshinte kujtesën.

Ekipi mati aktivitetin e hipokampalit ndërsa fëmijët shikonin një imazh të një fytyre, objekti ose skene të re për 2 sekonda, dhe kur iu shfaq përsëri i njëjti imazh rreth një minutë më vonë.

Ata zbuluan se sa më i madh të ishte aktiviteti i hipokampusit kur një foshnjë po shikonte një imazh të ri, aq më gjatë e shikonin atë imazh kur iu shfaq përsëri. Për shkak se foshnjat priren të kalojnë më shumë kohë duke parë gjëra të njohura, ky rezultat sugjeron se ata po mbanin mend atë që kishin parë.

Studiuesit panë aktivitetin më të fortë të kodimit në pjesën e pasme të hipokampusit – zona më e lidhur me kujtesën tek të rriturit.

“Ajo që tregon ky studim është një provë e konceptit se aftësia e kodimit ekziston,” thotë bashkautori i studimit Nick Turk-Browne, një psikolog njohës në Universitetin Yale në New Haven, Connecticut.

“Edhe pse ne e pamë këtë në të gjitha foshnjat në studimin tonë, sinjali ishte më i fortë në ata më të vjetër se 12 muajsh, duke sugjeruar një lloj trajektore zhvillimi për aftësinë e hipokampusit për të koduar kujtimet individuale,” thotë Yates.

Burimi i artikullit: https://www.nature.com/articles/d41586-025-00855-0

Burimi i fotos: https://www.pexels.com/photo/boy-blowing-candles-on-a-cake-8104167/