Përplasja Iran-Izrael: Nga tensionet e vjetra tek përshkallëzimi i fundit në Lindjen e Mesme.
Tensionet mes Iranit dhe Izraelit kanë qenë gjithmonë të larta, por gjatë vitit 2024 dhe fillimit të 2025-ës, ato kanë hyrë në një fazë të re përshkallëzimi që ka tronditur rajonin dhe ka rritur shqetësimet për një konflikt të gjerë në Lindjen e Mesme.
Si nisi gjithçka?
Marrëdhëniet mes dy shteteve janë të acaruara që prej Revolucionit Islamik në Iran (1979), kur Teherani zyrtar e shpalli Izraelin “armik” dhe nisi mbështetjen për grupe si Hezbollahu në Liban dhe Hamas në Gaza, të cilët konsiderohen organizata terroriste nga Izraeli dhe shumë vende perëndimore.
Por përshkallëzimi më i madh i fundit nisi pas sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023 kundër Izraelit, ku u vranë mbi 1,200 persona. Izraeli iu përgjigj me një ofensivë të fuqishme në Rripin e Gazës. Iranin, ndonëse nuk mori pjesë drejtpërdrejt, u akuzua për furnizim me armë dhe mbështetje logjistike për Hamasin dhe grupet aleate në rajon.
Përshkallëzimi i drejtpërdrejtë: Prill 2024Më 1 prill 2024, Izraeli ndërmori një sulm ajror në konsullatën iraniane në Damask, Siri, ku u vranë disa komandantë të Gardës Revolucionare Iraniane. Ky veprim u konsiderua nga Teherani si “shkelje flagrante e sovranitetit iranian”.
Më 13 prill 2024, Irani ndërmori një sulm të drejtpërdrejtë ndaj Izraelit, duke lëshuar mbi 300 dronë dhe raketa, shumë prej të cilave u kapën nga sistemet mbrojtëse izraelite me ndihmën e SHBA, Britanisë dhe Jordanisë. Ishte hera e parë që Irani sulmonte direkt territorin izraelit, duke ngritur alarmin për një luftë rajonale.
Reagimi i Izraelit
Më 19 prill 2024, Izraeli goditi një bazë ushtarake iraniane në afërsi të qytetit Isfahan, pranë një objekti bërthamor. Edhe pse dëmet ishin të kufizuara, sulmi ishte një mesazh i qartë se Tel Avivi është i gatshëm të godasë drejtpërdrejt brenda territorit iranian.
Situata aktuale: Qershor 2025
Tensionet mbeten të larta, me shkëmbime të herëpashershme zjarri mes Izraelit dhe milicive të mbështetura nga Irani në Liban, Siri dhe Jemen.
SHBA dhe aleatët kanë shtuar përpjekjet diplomatike për të frenuar një konflikt të plotë mes dy shteteve.
Irani vijon programin bërthamor, ndërsa Izraeli e konsideron një “kërcënim ekzistencial”.
Analistët paralajmërojnë se çdo provokim i ri mund të kthehet në një luftë të hapur rajonale me pasoja të mëdha për stabilitetin global.
Ndërsa lufta në Gaza vazhdon dhe tensionet me Hezbollahun në kufirin veriut të Izraelit janë në rritje, përplasja mes Iranit dhe Izraelit mbetet një nga kërcënimet më serioze për paqen në Lindjen e Mesme. Bota është në pritje të hapit të radhës – dhe lutet që ai të mos jetë lufta.
Linku: https://www.theguardian.com/world/2025/jun/16/israel-iran-conflict-what-we-know-so-far-explainer
Burimi i fotos:https://www.instagram.com/iran_izrael/