Klorur natriumi – çfarë është? Një përbërës jonik i bërë nga jonet e natriumit dhe klorurit që zakonisht quhet kripë. Është diçka që çdo person në planet e di. Por a keni menduar ndonjëherë se kur njerëzimi filloi ta përdorte këtë mineral?
Nuk mund ta dimë. Ndikimi i thellë i kripës në qytetërimin njerëzor përfshin historinë e regjistruar dhe, në fakt, e paraprin atë. Sigurisht që ka qenë pjesë e ekzistencës njerëzore që nga fillimi ynë. Vendbanimet neolitike u formuan rreth burimeve të kripës. Kripa ishte thelbësore kur mastodonët endeshin në Tokë dhe ishte në përdorim të përgjithshëm shumë, shumë shekuj më parë. Por ky artikull i vlefshëm nuk ishte gjithmonë i lehtë për t’u gjetur.
Gjatë ditëve të para të Perandorisë Romake, kripa përdorej si një formë pagese. Etimologët besojnë se fjala pagë hyri në përdorim gjatë Perandorisë Romake kur ushtarët paguheshin rregullisht me një grusht kripë. Në fakt, ky mall i çmuar ishte pjesë e arsyes pse romakët ndërtuan rrugët e tyre: Ndërsa perandoria rritej, rritej edhe nevoja për të transportuar kripën përsëri në Romë për të mbështetur popullsinë e saj në rritje. Një shembull i mirë është Via Salaria, e cila përdorej për të transportuar kripën nga kriporet në grykëderdhjen e Tiberit në Ostia në vetë Romën.
Rëndësia e kripës në kohë lufte mund të shihet gjatë gjithë historisë. Gjatë kohërave të luftës, ekonomitë kombëtare u sforcuan deri në kufijtë e tyre dhe furnizimet me kripë shpesh ndikoheshin negativisht. Kjo do të çonte në kequshqyerjen e njerëzve nga mungesa e kripës. Kur forcat e Napoleonit u tërhoqën nga Moska, shumë trupa humbën jetën si rezultat i mungesës së kripës dhe si pasojë, një rezistence të ulët ndaj sëmundjeve.
Nga një qytet i vogël, Liverpuli u rrit në një nga portet më të mëdha angleze duke eksportuar kripë nga fabrikat lokale të kripës. Në Mesdhe, Venecia luftoi dhe mundi Gjenovën në një luftë për kripën. Në Britani, prapashtesa “-wich” në një emër vendi do të thotë se dikur ishte një burim kripe, si në Sandwich dhe Norwich.
Burimi i artikullit: https://www.thevintagenews.com/2016/08/22/priority-roman-times-salt-worth-weight-gold-soldiers-sometimes-paid-salt-hence-word-salary/