Kur Amanda Smith hyri në kuzhinë një natë në vitin 2015 për të ngrohur një shishe për vajzën e saj katërmuajshe, ajo nuk mundi t’i dallonte numrat në mikrovalë. Ishin të turbullt. Nuk kishin qenë kurrë të turbullt. Papritmas një mendim i errët i erdhi në mendje: diabeti. Nëna e saj e kishte këtë sëmundje dhe Smith ishte infermiere. Ajo i dinte shenjat. Sistemi i saj imunitar, ndoshta muaj më parë, kishte filluar të shkatërronte qelizat e pankreasit që prodhojnë insulinë, një hormon që i mundëson trupit të djegë sheqerin, dhe tani ajo kishte aq pak insulinë sa sheqernat në gjakun e saj po grumbulloheshin, duke i pompuar lëng lentet e syve dhe duke shtrembëruar dritën që hynte.
Smith e zgjoi burrin e saj dhe ata nxituan për në spital në Ontario, ku një test konfirmoi se sheqeri në gjak i saj ishte rritur, më shumë se gjashtë herë nivelet e shëndetshme. Pastaj një mjek i injektoi insulinë dhe nivelet e saj ranë. “Ishte e vështirë që nga fillimi,” thotë Smith. Diagnoza e diabetit të tipit 1, një sëmundje kronike dhe e pashërueshme, e zemëroi. E trishtoi. Sheqeri në gjak i ra rregullisht nga injeksionet e insulinës, duke e bërë të irritueshme. Ajo ia kalonte kot burrit të saj. Ia kalonte kot tre fëmijëve të saj. Ndihej si një barrë për të gjithë përreth saj. Pavarësisht se sa shumë përpiqej, ndihej sikur dështonte vazhdimisht në menaxhimin e sheqerit në gjak.
Por që nga tetori, Smith nuk ka pasur nevojë të marrë insulinë shtesë për më shumë se dy vjet. Ndihet, thotë ajo, si liri.
Smith është pjesë e valës së parë të pacientëve që marrin atë që mjekët dhe shkencëtarët po thonë me kujdes se mund të jetë, një ditë së shpejti, një kurë. “Unë kurrë nuk them kurë”, thotë Kevan Herold, një mjek, imunolog dhe studiues i diabetit të tipit 1 në Shkollën e Mjekësisë Yale. “Por ky është drejtimi në të cilin po shkojmë.” Ky zbulim është në kohën e duhur. Rreth 9.5 milionë njerëz në nivel global kanë diabet të tipit 1, dhe normat po rriten, veçanërisht tek fëmijët dhe të rinjtë. Studiuesit nuk e dinë pse.
Para trajtimit, Smith, tani 36 vjeç, ndihej e burgosur në trupin e saj, e mbyllur në monotoninë minutë pas minute të menaxhimit të sheqerit në gjak. “Ishte shumë keq. Edhe për ta çuar fëmijën tim në park, duhej të sigurohesha që të kisha ushqime të lehta në xhep në rast se do të kisha sheqer të ulët në gjak.” Por tani, “ndonjëherë emocionohem shumë për këtë”, thotë ajo, sepse edhe nëse trajtimi zgjat vetëm disa vjet, “këto janë vitet më të mira”.
Trajtimi i Smith është ende në fazën e provave klinike eksperimentale, rezultatet e të cilave u botuan në qershor në New England Journal of Medicine. Kompania farmaceutike që drejton provat, Vertex Pharmaceuticals, shpreson ta nxjerrë në shitje trajtimin këtë dekadë dhe parashikon, në pritje të miratimit nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave dhe rregullatorët evropianë, një bazë prej rreth 40,000 deri në 60,000 klientësh në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë. Trajtimi, i quajtur VX-880, ka të ngjarë të përshkruhet së pari për një nëngrup të diabetikëve të tipit 1 të cilët, ashtu si Smith, nuk mund të mbajnë nivele të sigurta të sheqerit në gjak me terapinë me insulinë, pavarësisht se sa shumë përpiqen. Nuk është zhvilluar si një terapi e përgjithshme, kryesisht sepse kërkon ilaçe për shtypjen e imunitetit, një kompromis që shumë diabetikë nuk do ta bëjnë.
Por ajo që përfaqëson ky moment, thonë shkencëtarët, është e thellë. Për më shumë se një shekull, mjekët e kanë trajtuar këtë sëmundje duke i rikthyer trupit kimikatin që ai nuk mund ta prodhonte më: insulinën. Dhe ndërsa zbulimi i insulinës e transformoi një sëmundje fatale në një sëmundje të shërueshme, diabeti i tipit 1 është ende një sëmundje që kërkon menaxhim të vazhdueshëm. Tani shkencëtarët po mësojnë të rivendosin vetë burimin e sekretimit të insulinës, të rikthejnë pjesët që mungojnë. Ilaçi vazhdon të evoluojë; shkencëtarët po punojnë për të ofruar trajtime të ngjashme pa pasur nevojë të shtypin sistemin imunitar. Nëse VX-880 vazhdon të funksionojë, thonë studiuesit, shkenca themelore mund të kurojë më shumë sesa diabetin.
Burimi i artikullit: https://www.nationalgeographic.com/health/article/type-1-diabetes-stem-cell-cures